Kinh doanh tại các nước Ả Rập: Cơ hội và Tiềm Năng
Thời gian đọc ước tính: 18 phút
Những điểm chính
- Khu vực Ả Rập mang lại cơ hội kinh doanh và đầu tư lớn cho doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là UAE và Ả Rập Xê-út.
- Các ngành tiềm năng bao gồm năng lượng, công nghệ cao, du lịch, logistics, và đặc biệt là thực phẩm Halal.
- Hiểu biết văn hóa kinh doanh Ả Rập, tôn trọng Hồi giáo và xây dựng mối quan hệ cá nhân là rất quan trọng.
- Cần nắm vững quy trình xuất nhập khẩu, các quy định về chứng từ, đặc biệt là chứng nhận Halal.
- Nhiều quốc gia Ả Rập có chính sách ưu đãi đầu tư, miễn thuế tại các khu thương mại tự do.
- Xây dựng chiến lược tiếp thị phù hợp văn hóa và quan hệ đối tác bền vững là chìa khóa thành công.
Mục lục
- Hiểu biết về thị trường Ả Rập và những ngành tiềm năng ở Qatar
- Cơ hội hợp tác và đầu tư tại UAE và khu vực: Thúc đẩy giao thương Việt Nam – Ả Rập
- Quy trình xuất nhập khẩu với các nước Ả Rập và lưu ý về xuất khẩu thực phẩm Halal sang Saudi Arabia
- Hỗ trợ tài chính và pháp lý cho hoạt động giao thương Việt Nam – Ả Rập
- Chiến lược kinh doanh hiệu quả để thúc đẩy giao thương Việt Nam – Ả Rập
- Kết luận
- Câu hỏi thường gặp
Kinh doanh tại các nước Ả Rập đang nổi lên như một lựa chọn ngày càng hấp dẫn đối với các doanh nghiệp Việt Nam. Khu vực này, với vị trí địa chiến lược, các chính sách thuế quan ưu đãi và mối quan hệ thương mại không ngừng phát triển, mở ra vô vàn cơ hội hợp tác, đầu tư và xuất nhập khẩu. Một minh chứng rõ nét cho tiềm năng này là kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) đã đạt khoảng 5 tỷ USD vào năm 2021, báo hiệu những triển vọng tích cực cho các doanh nghiệp Việt đang tìm cách mở rộng sự hiện diện của mình trên thị trường quốc tế.
Hiểu biết về thị trường Ả Rập và những ngành tiềm năng ở Qatar
Để thành công khi thâm nhập bất kỳ thị trường mới nào, việc hiểu rõ bối cảnh địa phương là điều tối quan trọng. Thị trường Ả Rập, tuy đa dạng, nhưng cũng có những đặc điểm chung và những điểm nóng đầu tư mà doanh nghiệp cần nắm bắt.
Tổng quan thị trường
Các quốc gia Ả Rập, đặc biệt là UAE với trung tâm là Dubai, từ lâu đã khẳng định vị thế là những đầu mối thương mại quan trọng, đóng vai trò cầu nối kinh tế giữa phương Đông và phương Tây. Với vị trí chiến lược nằm trên bờ biển đông nam của Vịnh Ba Tư, Dubai đã phát triển thành một trung tâm tài chính và logistics quốc tế, là cửa ngõ để hàng hóa và dịch vụ lưu chuyển giữa các châu lục. Sự phát triển thần kỳ của Dubai không chỉ dừng lại ở cơ sở hạ tầng hiện đại mà còn ở môi trường kinh doanh năng động, thu hút đầu tư từ khắp nơi trên thế giới.
Bên cạnh UAE, thị trường Ả Rập Xê-út cũng là một điểm đến không thể bỏ qua. Đây được xem là một trong những thị trường lớn nhất tại khu vực Trung Đông, với dân số đông và sức mua đáng kể. Trong những năm gần đây, chính phủ Ả Rập Xê-út đã và đang thực hiện nhiều cải cách, ngày càng trở nên cởi mở hơn với dòng vốn đầu tư nước ngoài vào đa dạng các lĩnh vực, không chỉ giới hạn trong ngành dầu khí truyền thống. Kế hoạch “Tầm nhìn 2030” của Ả Rập Xê-út là một minh chứng cho nỗ lực đa dạng hóa nền kinh tế, giảm sự phụ thuộc vào dầu mỏ và tạo ra các cơ hội mới cho các nhà đầu tư quốc tế.
Các ngành công nghiệp và lĩnh vực chủ chốt mang lại cơ hội kinh doanh tiềm năng
Thị trường Ả Rập đang chứng kiến sự chuyển dịch mạnh mẽ, mở ra nhiều cơ hội đầu tư hấp dẫn trong các lĩnh vực đa dạng. Các ngành kinh doanh thu hút đầu tư tại các nước Ả Rập bao gồm:
- Du lịch và dịch vụ: Với các điểm đến xa hoa như Dubai, Abu Dhabi hay các di sản văn hóa phong phú, ngành du lịch và các dịch vụ liên quan (khách sạn, nhà hàng, giải trí) luôn có tiềm năng tăng trưởng lớn.
Du lịch ả rập đang phát triển mạnh - Tài chính: Các trung tâm tài chính như Dubai International Financial Centre (DIFC) hay Abu Dhabi Global Market (ADGM) cung cấp một hệ sinh thái tài chính phát triển, thu hút các ngân hàng, quỹ đầu tư và công ty fintech.
- Vận tải và kho bãi (Logistics): Vị trí địa lý chiến lược cùng với cơ sở hạ tầng cảng biển và sân bay hiện đại giúp các nước như UAE trở thành trung tâm logistics toàn cầu.
- Sản phẩm tiêu dùng: Với dân số trẻ và thu nhập bình quân đầu người cao ở nhiều quốc gia, nhu cầu về các sản phẩm tiêu dùng chất lượng cao, từ thực phẩm, đồ uống đến hàng điện tử, thời trang là rất lớn.
- Phần mềm và dịch vụ công nghệ thông tin (CNTT): Quá trình chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ tại các nước Ả Rập, tạo ra nhu cầu lớn về phần mềm, giải pháp CNTT, an ninh mạng và các dịch vụ liên quan.
- Xây dựng và phát triển cơ sở hạ tầng: Các dự án phát triển đô thị, cơ sở hạ tầng giao thông, năng lượng và các công trình công cộng vẫn tiếp tục được triển khai, mang lại cơ hội cho các nhà thầu xây dựng và nhà cung cấp vật liệu.
Điều đáng chú ý là các quốc gia Ả Rập đang tích cực chuyển hướng sang phát triển kinh tế bền vững và đa dạng hóa nguồn thu nhập ngoài dầu mỏ. Nỗ lực này tạo ra những cơ hội hợp tác quý giá trong các lĩnh vực đổi mới sáng tạo, công nghệ cao, công nghệ xanh và các công nghệ mới nổi khác. Chính phủ các nước này thường xuyên đưa ra các sáng kiến và chương trình hỗ trợ để thu hút đầu tư vào những lĩnh vực chiến lược này.
Đặc biệt, Qatar nổi lên như một thị trường đầy hứa hẹn với các ngành tiềm năng ở Qatar tập trung vào năng lượng (bao gồm cả LNG và năng lượng tái tạo), tài chính Hồi giáo, du lịch thể thao và sự kiện (đặc biệt sau thành công của World Cup 2022), và phát triển cơ sở hạ tầng thông minh.
Văn hóa và nghi thức kinh doanh cần lưu ý khi làm việc với đối tác Ả Rập
Khi tham gia vào hoạt động kinh doanh tại các nước Ả Rập, việc hiểu biết và tôn trọng các yếu tố văn hóa và tôn giáo là vô cùng quan trọng, đặc biệt tại các quốc gia có tính bảo thủ cao như Ả Rập Xê-út. Tại Ả Rập Xê-út, một bộ phận đáng kể dân số vẫn mong muốn gìn giữ các giá trị tôn giáo và truyền thống cổ xưa. Điều này ảnh hưởng sâu sắc đến cách họ giao tiếp, đàm phán và xây dựng mối quan hệ kinh doanh.
Một số điểm cần lưu ý bao gồm:
- Tôn trọng Hồi giáo: Hồi giáo là tôn giáo chính và có ảnh hưởng lớn đến đời sống hàng ngày cũng như hoạt động kinh doanh. Cần tránh lên lịch các cuộc họp vào giờ cầu nguyện hoặc trong tháng Ramadan (nếu có thể).
- Xây dựng mối quan hệ cá nhân: Người Ả Rập coi trọng mối quan hệ cá nhân và sự tin tưởng. Hãy dành thời gian để tìm hiểu đối tác, trò chuyện về các chủ đề chung trước khi đi vào vấn đề kinh doanh.
- Kiên nhẫn: Quá trình đàm phán có thể kéo dài hơn so với các nền văn hóa phương Tây. Sự kiên nhẫn và linh hoạt là chìa khóa.
- Trang phục: Ăn mặc lịch sự, kín đáo, đặc biệt là đối với phụ nữ khi đến các quốc gia bảo thủ.
Trang Phục Ả Rập tại Qatar - Vai trò giới tính: Trong một số bối cảnh truyền thống, nam giới có thể ưu tiên giao tiếp với nam giới. Tuy nhiên, điều này đang dần thay đổi, đặc biệt trong các lĩnh vực kinh doanh hiện đại và với thế hệ trẻ.
- Cách chào hỏi và giao tiếp: Bắt tay là phổ biến, nhưng nên chờ đối tác nữ đưa tay ra trước nếu bạn là nam. Sử dụng danh thiếp (nên có bản tiếng Ả Rập) và trao bằng tay phải.
- Quà tặng: Tặng quà được coi là một cử chỉ thiện chí, nhưng cần tránh các sản phẩm từ lợn, rượu bia hoặc các hình ảnh nhạy cảm.
Việc thể hiện sự hiểu biết và tôn trọng những giá trị văn hóa này không chỉ giúp tránh những hiểu lầm không đáng có mà còn là nền tảng vững chắc để xây dựng mối quan hệ kinh doanh bền vững và thành công.
Cơ hội hợp tác và đầu tư tại UAE và khu vực: Thúc đẩy giao thương Việt Nam – Ả Rập
Khu vực Ả Rập, với sự năng động của mình, mang đến nhiều cơ hội hợp tác và đầu tư cho các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là những cơ hội đầu tư tại UAE. Việc nắm bắt đúng các lĩnh vực tiềm năng và hiểu rõ quy trình sẽ giúp tối ưu hóa lợi ích trong quá trình giao thương Việt Nam – Ả Rập.
Các lĩnh vực hứa hẹn cho hợp tác và đầu tư tại các nước Ả Rập
Bên cạnh các mặt hàng xuất khẩu chủ lực hiện tại của Việt Nam sang các nước Ả Rập như gạo, cà phê, hồ tiêu, và thủy sản, nhiều lĩnh vực khác đang mở ra những chân trời hợp tác mới đầy tiềm năng. Các quốc gia Ả Rập, trong nỗ lực đa dạng hóa kinh tế, đang tập trung mạnh mẽ vào các ngành công nghiệp tương lai. Điều này tạo ra nhu cầu lớn và cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam có năng lực trong các lĩnh vực sau:
- Năng lượng (đặc biệt là năng lượng tái tạo): Các quốc gia Vịnh Ba Tư có tiềm năng lớn về năng lượng mặt trời và đang tích cực đầu tư vào các dự án năng lượng sạch để giảm phát thải carbon và đảm bảo an ninh năng lượng. Doanh nghiệp Việt Nam có kinh nghiệm trong lĩnh vực năng lượng tái tạo hoặc cung cấp thiết bị liên quan có thể tìm thấy cơ hội tại đây.
- Công nghệ cao: Chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo (AI), Internet of Things (IoT), và công nghệ tài chính (Fintech) là những lĩnh vực được ưu tiên phát triển. Các công ty công nghệ Việt Nam với giải pháp sáng tạo và chi phí cạnh tranh có thể hợp tác hoặc cung cấp dịch vụ.
doanh nghiệp việt mở rộng tại Trung Đông - Đổi mới sáng tạo: Các “Thành phố thông minh” và các dự án đổi mới sáng tạo đang được triển khai mạnh mẽ. Nhu cầu về các giải pháp công nghệ tiên tiến, ứng dụng thông minh cho quản lý đô thị, giao thông, y tế, giáo dục là rất lớn.
- Công nghệ xanh và bền vững: Các giải pháp xử lý nước thải, quản lý chất thải rắn, nông nghiệp công nghệ cao, và các sản phẩm thân thiện với môi trường ngày càng được quan tâm.
- Chế biến thực phẩm và nông sản: Ngoài xuất khẩu thô, việc đầu tư vào chế biến sâu các sản phẩm nông nghiệp, thủy sản để đáp ứng tiêu chuẩn Halal và thị hiếu của người tiêu dùng Ả Rập cũng là một hướng đi triển vọng.
Các cơ hội đầu tư tại UAE đặc biệt hấp dẫn nhờ vào chính sách cởi mở, cơ sở hạ tầng vượt trội và vị thế là trung tâm tài chính, thương mại của khu vực. Chính phủ UAE liên tục đưa ra các sáng kiến để thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào các ngành phi dầu mỏ.
Các trường hợp hoặc ví dụ về quan hệ đối tác thành công
Sự quan tâm và hợp tác giữa doanh nghiệp hai bên ngày càng được củng cố. Một ví dụ điển hình gần đây là chuyến thăm và làm việc của hơn 70 doanh nghiệp hàng đầu của Ả Rập Xê-út hoạt động trong lĩnh vực năng lượng đến Việt Nam. Mục đích của chuyến thăm này là để tìm hiểu sâu hơn về chính sách thu hút đầu tư của Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng tái tạo và các dự án cơ sở hạ tầng liên quan. Sự kiện này không chỉ cho thấy sự quan tâm ngày càng tăng từ phía các đối tác Ả Rập đối với thị trường Việt Nam mà còn mở ra những triển vọng hợp tác cụ thể trong tương lai gần.
Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực nông sản, dệt may, và hàng tiêu dùng cũng đã thiết lập được các kênh phân phối ổn định tại thị trường Ả Rập, từng bước khẳng định thương hiệu và chất lượng sản phẩm Việt. Các công ty công nghệ thông tin của Việt Nam cũng bắt đầu có những hợp đồng cung cấp dịch vụ gia công phần mềm và giải pháp số cho các đối tác tại Dubai và các tiểu vương quốc khác.

Các bước để thiết lập mối quan hệ kinh doanh với các công ty Ả Rập
Để xây dựng nền tảng vững chắc cho hoạt động giao thương Việt Nam – Ả Rập và thiết lập mối quan hệ kinh doanh hiệu quả với các công ty Ả Rập, doanh nghiệp Việt Nam nên cân nhắc các bước sau:
- Nghiên cứu thị trường kỹ lưỡng:
- Tìm hiểu sâu về đặc điểm thị trường mục tiêu (quy mô, đối thủ cạnh tranh, hành vi người tiêu dùng).
- Nắm vững các quy định pháp lý, thuế quan, và các rào cản thương mại (nếu có).
- Đặc biệt chú trọng đến văn hóa kinh doanh địa phương, các chuẩn mực giao tiếp và đàm phán.
- Tham gia các sự kiện xúc tiến thương mại và hội chợ quốc tế:
- Đây là cơ hội tuyệt vời để giới thiệu sản phẩm/dịch vụ, gặp gỡ trực tiếp các đối tác tiềm năng, và cập nhật xu hướng thị trường.
- Các hội chợ lớn tại Dubai như Gulfood (thực phẩm), Arab Health (y tế), GITEX (công nghệ) thường thu hút đông đảo doanh nghiệp khu vực.
- Liên hệ Thương vụ Việt Nam tại các nước Ả Rập:
- Các Thương vụ là cầu nối quan trọng, cung cấp thông tin thị trường, hỗ trợ kết nối doanh nghiệp, và tư vấn về các thủ tục pháp lý.
- Họ có thể giúp thẩm định sơ bộ đối tác và giới thiệu các cơ hội kinh doanh phù hợp.
- Xây dựng hồ sơ doanh nghiệp chuyên nghiệp:
- Chuẩn bị tài liệu giới thiệu công ty, sản phẩm bằng tiếng Anh và nếu có thể, cả tiếng Ả Rập.
- Website công ty cần được cập nhật, chuyên nghiệp và dễ dàng truy cập.
- Tìm kiếm đối tác địa phương đáng tin cậy:
- Một nhà phân phối, đại lý hoặc đối tác liên doanh am hiểu thị trường địa phương có thể giúp doanh nghiệp vượt qua các rào cản ban đầu và tiếp cận khách hàng hiệu quả hơn.
- Thực hiện thẩm định đối tác (due diligence) một cách cẩn trọng.
- Chú trọng xây dựng mối quan hệ dài hạn:
- Trong văn hóa kinh doanh Ả Rập, sự tin tưởng và mối quan hệ cá nhân được đánh giá cao.
- Hãy đầu tư thời gian để xây dựng và duy trì mối quan hệ tốt đẹp với đối tác, dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau và cam kết thực hiện đúng thỏa thuận.
- Kiên nhẫn và linh hoạt:
- Quá trình thâm nhập thị trường và xây dựng quan hệ có thể mất thời gian.
- Doanh nghiệp cần kiên nhẫn, sẵn sàng điều chỉnh chiến lược cho phù hợp với thực tế thị trường.
Bằng việc chuẩn bị kỹ lưỡng và tiếp cận một cách có chiến lược, doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể nắm bắt những cơ hội giá trị mà thị trường Ả Rập mang lại.
Quy trình xuất nhập khẩu với các nước Ả Rập và lưu ý về xuất khẩu thực phẩm Halal sang Saudi Arabia
Hoạt động xuất nhập khẩu với các quốc gia Ả Rập đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về thủ tục và tuân thủ các quy định đặc thù, đặc biệt là khi xuất khẩu thực phẩm Halal sang Saudi Arabia hay các thị trường Hồi giáo khác. Nắm vững quy trình sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, chi phí và tránh được những rủi ro không đáng có.
Tổng quan về quy trình xuất nhập khẩu với các quốc gia Ả Rập
Quy trình xuất nhập khẩu hàng hóa với các nước Ả Rập về cơ bản tuân theo các thông lệ thương mại quốc tế, tuy nhiên, mỗi quốc gia có thể có những yêu cầu riêng biệt. Doanh nghiệp cần đặc biệt lưu ý đến các quy định của quốc gia nhập khẩu cụ thể. Các bước chính thường bao gồm:
- Đàm phán và ký kết hợp đồng ngoại thương: Thỏa thuận rõ ràng các điều khoản về hàng hóa, giá cả, điều kiện giao hàng (Incoterms), thanh toán, và các chứng từ yêu cầu.
- Chuẩn bị hàng hóa: Đảm bảo hàng hóa đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng, quy cách đóng gói, và nhãn mác theo yêu cầu của hợp đồng và quy định của nước nhập khẩu.
- Xin giấy phép xuất khẩu (nếu cần): Một số mặt hàng có thể yêu cầu giấy phép xuất khẩu từ cơ quan quản lý của Việt Nam.
- Làm thủ tục hải quan xuất khẩu: Khai báo hải quan, nộp thuế xuất khẩu (nếu có) và hoàn tất các thủ tục cần thiết để hàng hóa được thông quan.
- Vận chuyển quốc tế: Thuê đơn vị vận tải (đường biển hoặc đường hàng không) và mua bảo hiểm cho lô hàng.
- Chuẩn bị bộ chứng từ thanh toán: Tập hợp đầy đủ các chứng từ theo yêu cầu của hợp đồng và phương thức thanh toán (thường là L/C hoặc T/T).
- Làm thủ tục hải quan nhập khẩu tại nước Ả Rập: Nhà nhập khẩu sẽ thực hiện các thủ tục này, nhưng nhà xuất khẩu cần cung cấp đầy đủ và chính xác các chứng từ theo yêu cầu.
Việc hiểu rõ quy định của từng quốc gia là rất quan trọng. Ví dụ, UAE có các quy định tương đối thông thoáng tại các khu thương mại tự do, trong khi Ả Rập Xê-út có thể có những yêu cầu nghiêm ngặt hơn đối với một số mặt hàng nhất định.

Các tài liệu và quy định cần thiết phải tuân thủ
Khi xuất khẩu hàng hóa sang các nước Ả Rập, doanh nghiệp cần chuẩn bị một bộ chứng từ đầy đủ và hợp lệ. Các chứng từ phổ biến bao gồm:
- Hóa đơn thương mại (Commercial Invoice): Nêu rõ thông tin người bán, người mua, mô tả hàng hóa, số lượng, đơn giá, tổng giá trị.
- Phiếu đóng gói chi tiết (Detailed Packing List): Mô tả chi tiết cách đóng gói, số lượng kiện, trọng lượng tịnh, trọng lượng cả bì của từng kiện hàng.
- Vận đơn (Bill of Lading / Air Waybill): Bằng chứng của hợp đồng vận tải và quyền sở hữu hàng hóa.
- Giấy chứng nhận xuất xứ (Certificate of Origin – C/O): Xác nhận nguồn gốc xuất xứ của hàng hóa, thường được cấp bởi Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI). Một số nước Ả Rập có thể yêu cầu C/O phải được hợp pháp hóa lãnh sự.
- Giấy chứng nhận chất lượng (Certificate of Quality/Quantity): Nếu được yêu cầu trong hợp đồng, do nhà sản xuất hoặc một tổ chức giám định độc lập cấp.
- Giấy chứng nhận kiểm dịch (Phytosanitary/Veterinary Certificate): Đối với hàng nông sản, thực phẩm, động thực vật.
- Giấy chứng nhận Halal: Đây là một yêu cầu bắt buộc đối với hầu hết các sản phẩm thực phẩm, đồ uống, dược phẩm, mỹ phẩm khi xuất khẩu thực phẩm Halal sang Saudi Arabia và nhiều quốc gia Hồi giáo khác. Giấy chứng nhận này xác nhận sản phẩm được sản xuất, chế biến theo đúng luật Hồi giáo và không chứa các thành phần bị cấm (Haram). Doanh nghiệp cần tìm đến các tổ chức chứng nhận Halal uy tín được công nhận bởi cơ quan có thẩm quyền của nước nhập khẩu (ví dụ: SFDA của Ả Rập Xê-út).
Thực phẩm Halal - Các giấy phép, chứng nhận đặc thù khác: Tùy thuộc vào loại hàng hóa và quy định của nước nhập khẩu (ví dụ: chứng nhận hợp quy SASO của Ả Rập Xê-út cho nhiều sản phẩm).
Việc không tuân thủ các quy định về chứng từ có thể dẫn đến việc hàng hóa bị từ chối nhập khẩu, phạt tiền hoặc thậm chí bị tiêu hủy.
Mẹo để hợp lý hóa quy trình xuất nhập khẩu và tránh những cạm bẫy phổ biến
Để quá trình xuất nhập khẩu diễn ra suôn sẻ, doanh nghiệp có thể áp dụng một số mẹo sau:
- Hợp tác với các đối tác logistics và giao nhận uy tín: Các công ty có kinh nghiệm làm việc với thị trường Ả Rập sẽ am hiểu thủ tục và có thể tư vấn hiệu quả.
- Tìm hiểu kỹ và cập nhật thường xuyên các quy định: Quy định xuất nhập khẩu có thể thay đổi. Doanh nghiệp cần theo dõi thông tin từ các cơ quan thương vụ, đại sứ quán, hoặc các cổng thông tin chính thức của nước nhập khẩu.
- Kiểm tra kỹ lưỡng các yêu cầu về chứng nhận: Đặc biệt là chứng nhận Halal, đảm bảo tổ chức chứng nhận được phía nước nhập khẩu công nhận. Quá trình xin chứng nhận Halal có thể mất thời gian, nên cần chuẩn bị sớm.
- Chú ý đến các yêu cầu về nhãn mác và bao bì: Nhiều nước Ả Rập có quy định cụ thể về ngôn ngữ trên nhãn (thường yêu cầu tiếng Ả Rập), thông tin sản phẩm, hạn sử dụng.
- Thỏa thuận rõ ràng về điều kiện thanh toán: Ưu tiên các phương thức thanh toán an toàn như Thư tín dụng (L/C) không hủy ngang, hoặc yêu cầu đặt cọc một phần.
- Mua bảo hiểm hàng hóa: Để phòng ngừa rủi ro trong quá trình vận chuyển.
- Xây dựng mối quan hệ tốt với nhà nhập khẩu/đối tác địa phương: Họ có thể hỗ trợ xử lý các vấn đề phát sinh tại cảng đến.
- Cẩn trọng với các yêu cầu bất thường hoặc không rõ ràng: Luôn xác minh thông tin từ nhiều nguồn đáng tin cậy.
Bằng cách chuẩn bị chu đáo và tuân thủ chặt chẽ các quy định, doanh nghiệp Việt Nam có thể khai thác hiệu quả tiềm năng to lớn từ thị trường xuất nhập khẩu các nước Ả Rập, đặc biệt là trong lĩnh vực thực phẩm Halal đầy hứa hẹn.
Hỗ trợ tài chính và pháp lý cho hoạt động giao thương Việt Nam – Ả Rập
Khi các doanh nghiệp Việt Nam tìm kiếm cơ hội tại thị trường Ả Rập, việc hiểu rõ các cơ chế hỗ trợ tài chính, ưu đãi đầu tư và khung pháp lý là vô cùng quan trọng. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro mà còn tối ưu hóa lợi ích trong quá trình giao thương Việt Nam – Ả Rập.
Hỗ trợ tài chính và các ưu đãi sẵn có cho doanh nghiệp hoạt động tại các nước Ả Rập
Nhiều quốc gia Ả Rập, đặc biệt là UAE, đã triển khai các chính sách hấp dẫn để thu hút đầu tư nước ngoài và thúc đẩy hoạt động kinh doanh. Các ưu đãi này có thể khác nhau giữa các quốc gia và thậm chí giữa các khu vực trong cùng một quốc gia.
Tại UAE, một số chính sách ưu đãi đầu tư nổi bật bao gồm:
- Miễn thuế thu nhập cá nhân: Người lao động và nhà đầu tư thường không phải đóng thuế thu nhập cá nhân.
- Thành lập công ty 100% vốn nước ngoài: Tại các khu thương mại tự do (free zones), nhà đầu tư nước ngoài được phép sở hữu 100% vốn công ty mà không cần đối tác bản địa. Ngay cả đối với các công ty thành lập trên đất liền (mainland), quy định về sở hữu nước ngoài cũng đã được nới lỏng đáng kể cho nhiều ngành nghề.
- Chuyển lợi nhuận về nước tự do: Doanh nghiệp được phép chuyển lợi nhuận và vốn về nước mà không bị hạn chế hoặc mất phí.
- Miễn thuế nhập khẩu và tái xuất khẩu: Hàng hóa nhập khẩu vào các khu thương mại tự do để tái xuất thường được miễn thuế nhập khẩu.
- Miễn thuế thu nhập doanh nghiệp: Nhiều khu thương mại tự do cung cấp ưu đãi miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong một khoảng thời gian dài, có thể từ 15 đến 50 năm, và có khả năng được gia hạn. Dù UAE đã áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp ở mức 9% từ tháng 6 năm 2023, các doanh nghiệp trong khu thương mại tự do đáp ứng điều kiện vẫn có thể được hưởng mức thuế 0%.
UAE có hơn 30 khu thương mại tự do trải rộng trên bảy tiểu vương quốc, mỗi khu vực thường tập trung vào một số ngành nghề nhất định. Trong số đó, các khu vực nổi bật thu hút nhiều nhà đầu tư quốc tế bao gồm Dubai Multi Commodities Centre (DMCC) – tập trung vào giao dịch hàng hóa, và Ras Al Khaimah Economic Zone (RAKEZ) – cung cấp các giải pháp linh hoạt cho nhiều loại hình doanh nghiệp.

Ngoài UAE, các quốc gia khác như Ả Rập Xê-út, Qatar, Bahrain cũng có những chương trình khuyến khích đầu tư riêng, tập trung vào các ngành ưu tiên theo chiến lược phát triển quốc gia của họ. Doanh nghiệp cần tìm hiểu cụ thể các ưu đãi tại thị trường mục tiêu.
Những cân nhắc và yêu cầu pháp lý khi thành lập doanh nghiệp trong khu vực
Việc thành lập doanh nghiệp tại các nước Ả Rập đòi hỏi sự tuân thủ chặt chẽ các quy định pháp luật địa phương. Một số cân nhắc pháp lý quan trọng bao gồm:
- Lựa chọn loại hình doanh nghiệp: Các loại hình phổ biến bao gồm Công ty Trách nhiệm Hữu hạn (LLC), Chi nhánh công ty nước ngoài, Văn phòng đại diện. Mỗi loại hình có yêu cầu về vốn, cơ cấu sở hữu và phạm vi hoạt động khác nhau.
- Giấy phép kinh doanh: Tùy thuộc vào ngành nghề và địa điểm (đất liền hay khu thương mại tự do), doanh nghiệp cần xin các loại giấy phép phù hợp (ví dụ: giấy phép thương mại, công nghiệp, dịch vụ chuyên nghiệp).
- Yêu cầu về đối tác/đại lý địa phương: Mặc dù đã được nới lỏng, một số hoạt động kinh doanh trên đất liền (ngoài khu thương mại tự do) vẫn có thể yêu cầu có đối tác hoặc đại lý dịch vụ là người bản địa.
- Luật lao động: Doanh nghiệp cần tuân thủ nghiêm ngặt luật lao động địa phương về hợp đồng, lương, giờ làm việc, phúc lợi cho người lao động, và các quy định về “Nafis” (ở UAE) hay các chương trình tương tự nhằm tăng tỷ lệ lao động bản địa.
- Quy định về thuế: Nắm rõ các quy định về thuế thu nhập doanh nghiệp (nếu có), thuế giá trị gia tăng (VAT – đã được áp dụng ở nhiều nước Vịnh), và các loại thuế, phí khác.
- Bảo vệ sở hữu trí tuệ: Đăng ký nhãn hiệu, bằng sáng chế tại cơ quan có thẩm quyền của nước sở tại để bảo vệ tài sản trí tuệ.
- Giải quyết tranh chấp: Hiểu rõ các cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại, bao gồm tòa án địa phương và các trung tâm trọng tài quốc tế (như DIAC ở Dubai).
Các nguồn lực và tổ chức có thể cung cấp hỗ trợ và hướng dẫn cho hoạt động giao thương Việt Nam – Ả Rập
Doanh nghiệp Việt Nam không đơn độc trong hành trình khám phá thị trường Ả Rập. Có nhiều nguồn lực và tổ chức sẵn sàng cung cấp thông tin, hỗ trợ và hướng dẫn:
- Thương vụ Việt Nam tại các nước Ả Rập: Đây là đầu mối liên hệ quan trọng nhất. Các Thương vụ (thuộc Bộ Công Thương) có văn phòng tại UAE, Ả Rập Xê-út và một số quốc gia khác, cung cấp thông tin thị trường cập nhật, hỗ trợ kết nối giao thương, giới thiệu đối tác, và tư vấn về các vấn đề pháp lý, thủ tục.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên và Quốc vụ khanh Bộ Kinh tế UAE Thani bin Ahmed Al Zeyoudi ký kết Hiệp định CEPA – Ảnh: Dương Giang/TTXVN - Đại sứ quán Việt Nam tại các nước Ả Rập: Cung cấp hỗ trợ lãnh sự và các thông tin chung về quan hệ song phương.
- Các Phòng Thương mại và Công nghiệp địa phương: Ví dụ, Dubai Chamber of Commerce, Abu Dhabi Chamber of Commerce cung cấp thông tin về môi trường kinh doanh, danh sách doanh nghiệp, và tổ chức các sự kiện kết nối.
- Các hiệp hội doanh nghiệp: Các hiệp hội ngành hàng của Việt Nam và các hội đồng kinh doanh song phương (nếu có) cũng là nguồn thông tin và hỗ trợ quý giá.
- Các công ty tư vấn chuyên nghiệp: Các công ty luật, tư vấn thuế, tư vấn thành lập doanh nghiệp có kinh nghiệm tại thị trường Ả Rập có thể cung cấp dịch vụ chuyên sâu, giúp doanh nghiệp điều hướng các thủ tục phức tạp.
- Ngân hàng và tổ chức tài chính: Một số ngân hàng Việt Nam có quan hệ đối tác với ngân hàng tại các nước Ả Rập, hoặc các ngân hàng quốc tế có chi nhánh ở cả hai khu vực có thể hỗ trợ về các giải pháp tài chính, thanh toán quốc tế.
Tận dụng tốt các nguồn lực này sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam tự tin hơn và đưa ra các quyết định sáng suốt khi tham gia vào hoạt động giao thương Việt Nam – Ả Rập.
Chiến lược kinh doanh hiệu quả để thúc đẩy giao thương Việt Nam – Ả Rập
Để đạt được thành công bền vững và tối đa hóa lợi ích từ hoạt động giao thương Việt Nam – Ả Rập, các doanh nghiệp cần xây dựng một chiến lược kinh doanh toàn diện, phù hợp với đặc thù của thị trường đầy tiềm năng nhưng cũng không ít thách thức này.
Các phương pháp hay nhất để tiến hành kinh doanh tại các nước Ả Rập
Kinh doanh tại một môi trường văn hóa và pháp lý khác biệt đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và một phương pháp tiếp cận thông minh. Dưới đây là một số thực tiễn tốt nhất đã được kiểm chứng:
- Nghiên cứu sâu rộng và hiểu biết thị trường địa phương:
- Không chỉ dừng lại ở số liệu thống kê, hãy tìm hiểu về xu hướng tiêu dùng, sở thích, tập quán mua sắm và các yếu tố văn hóa ảnh hưởng đến quyết định của khách hàng.
- Phân tích kỹ đối thủ cạnh tranh, cả doanh nghiệp địa phương và quốc tế đang hoạt động tại thị trường.
- Xây dựng quan hệ đối tác chiến lược với các đối tác địa phương có kinh nghiệm:
- Một đối tác địa phương uy tín (nhà phân phối, đại lý, đối tác liên doanh) có thể giúp bạn vượt qua các rào cản ngôn ngữ, văn hóa, và các thủ tục hành chính phức tạp.
- Họ cũng sở hữu mạng lưới quan hệ và sự am hiểu thị trường mà một doanh nghiệp mới khó có được.
- Đảm bảo tuân thủ tuyệt đối các quy định pháp luật địa phương:
- Nghiêm túc tuân thủ các quy định về thương mại, đầu tư, lao động, thuế và các tiêu chuẩn sản phẩm (ví dụ: Halal, SASO).
- Tham vấn ý kiến của các chuyên gia pháp lý địa phương để đảm bảo mọi hoạt động đều hợp pháp.
- Tận dụng các ưu đãi đầu tư tại các khu thương mại tự do và khu kinh tế đặc biệt:
- Tìm hiểu kỹ các lợi ích về thuế, sở hữu vốn, thủ tục hành chính tại các khu này để tối ưu hóa chi phí và hiệu quả hoạt động.
- Lựa chọn khu vực phù hợp nhất với ngành nghề và quy mô kinh doanh của bạn.
- Chú trọng chất lượng sản phẩm và dịch vụ:
- Thị trường Ả Rập, đặc biệt là các nước GCC, có xu hướng ưa chuộng các sản phẩm chất lượng cao.
Bakhoor – truyền thống đốt trầm ở Trung Đông - Dịch vụ khách hàng chuyên nghiệp và hậu mãi chu đáo cũng là yếu tố quan trọng để giữ chân khách hàng.
- Thị trường Ả Rập, đặc biệt là các nước GCC, có xu hướng ưa chuộng các sản phẩm chất lượng cao.
- Thích ứng sản phẩm/dịch vụ cho phù hợp với thị trường:
- Điều chỉnh bao bì, nhãn mác, hương vị (đối với thực phẩm), hoặc tính năng sản phẩm để đáp ứng thị hiếu và yêu cầu của người tiêu dùng địa phương.
Chiến lược tiếp thị và xây dựng thương hiệu phù hợp với thị trường Ả Rập
Tiếp cận khách hàng Ả Rập đòi hỏi một chiến lược tiếp thị và xây dựng thương hiệu nhạy bén về văn hóa:
- Bản địa hóa tài liệu tiếp thị:
- Dịch thuật chính xác và phù hợp văn hóa các tài liệu quảng cáo, website, nội dung mạng xã hội sang tiếng Ả Rập (và tiếng Anh, vì đây cũng là ngôn ngữ kinh doanh phổ biến).
- Sử dụng hình ảnh, màu sắc và thông điệp phù hợp với các giá trị văn hóa và tôn giáo địa phương, tránh các yếu tố nhạy cảm.
- Tận dụng các kênh tiếp thị kỹ thuật số phổ biến:
- Mạng xã hội (Instagram, Snapchat, Twitter, Facebook, TikTok) có tỷ lệ sử dụng rất cao tại khu vực này.
- Tiếp thị qua người có ảnh hưởng (influencer marketing) là một kênh hiệu quả, đặc biệt với giới trẻ.
- Tối ưu hóa công cụ tìm kiếm (SEO) cho cả tiếng Anh và tiếng Ả Rập.
- Xây dựng nhận diện thương hiệu mạnh mẽ thông qua quảng cáo và PR:
- Cân nhắc quảng cáo trên các phương tiện truyền thông truyền thống (truyền hình, báo chí) nếu phù hợp với đối tượng mục tiêu.
- Tham gia các triển lãm, sự kiện ngành để tăng cường nhận diện thương hiệu và kết nối.
- Hoạt động quan hệ công chúng (PR) chủ động để xây dựng hình ảnh tích cực cho doanh nghiệp.
- Tôn trọng các giá trị văn hóa và tôn giáo trong truyền thông:
- Các chiến dịch tiếp thị cần thể hiện sự tôn trọng đối với Hồi giáo và các truyền thống địa phương.
- Tránh sử dụng hình ảnh hoặc nội dung có thể bị coi là xúc phạm hoặc không phù hợp.
Xây dựng mối quan hệ lâu dài và sự tin cậy với các đối tác Ả Rập
Trong văn hóa kinh doanh Ả Rập, mối quan hệ cá nhân và sự tin cậy (thường được gọi là “wasta”) đóng vai trò cực kỳ quan trọng, đôi khi còn hơn cả các yếu tố thuần túy kinh doanh:
- Đầu tư vào giao tiếp thường xuyên và trực tiếp:
- Ưu tiên các cuộc gặp mặt trực tiếp khi có thể. Những chuyến thăm viếng định kỳ sẽ giúp củng cố mối quan hệ.
- Duy trì liên lạc thường xuyên qua email, điện thoại, nhưng đừng quên giá trị của những cuộc trò chuyện thân mật.
- Giữ đúng cam kết và thể hiện sự đáng tin cậy:
- Luôn thực hiện đúng những gì đã hứa, từ chất lượng sản phẩm, thời gian giao hàng đến các điều khoản hợp đồng.
- Sự minh bạch và trung thực là nền tảng của lòng tin.
- Thể hiện sự quan tâm chân thành đến văn hóa và truyền thống địa phương:
- Tìm hiểu về các ngày lễ, phong tục tập quán của đối tác.
- Một vài câu chào hỏi hoặc lời chúc bằng tiếng Ả Rập có thể tạo ấn tượng tốt.
- Kiên nhẫn và xây dựng mối quan hệ từng bước:
- Lòng tin không thể xây dựng trong một sớm một chiều. Hãy kiên nhẫn và đầu tư thời gian vào việc vun đắp mối quan hệ.
- Xem đối tác không chỉ là đối tác kinh doanh mà còn là bạn bè.
- Lắng nghe và tôn trọng ý kiến của đối tác:
- Thể hiện sự tôn trọng đối với kinh nghiệm và hiểu biết của họ về thị trường địa phương.
- Sẵn sàng lắng nghe và tiếp thu các góp ý.
Bằng việc áp dụng những chiến lược này một cách nhất quán, các doanh nghiệp Việt Nam có thể xây dựng một vị thế vững chắc, khai thác hiệu quả các cơ hội giao thương Việt Nam – Ả Rập, và đóng góp vào sự phát triển kinh tế của cả hai bên.
Kết luận
Tóm lại, kinh doanh tại các nước Ả Rập mang đến một bức tranh đầy tiềm năng với vô số cơ hội hợp tác, đầu tư và xuất nhập khẩu cho các doanh nghiệp Việt Nam. Từ những thị trường năng động như UAE với các chính sách cơ hội đầu tư tại UAE hấp dẫn, đến thị trường lớn mạnh như Ả Rập Xê-út với nhu cầu ngày càng tăng về xuất khẩu thực phẩm Halal sang Saudi Arabia, hay những ngành tiềm năng ở Qatar đang trên đà phát triển mạnh mẽ, khu vực này thực sự là một điểm đến chiến lược.
Các lĩnh vực hấp dẫn cho doanh nghiệp Việt bao gồm năng lượng tái tạo, công nghệ cao, nông sản và thực phẩm chế biến, du lịch, và dịch vụ. Tuy nhiên, để thành công, việc hiểu rõ văn hóa kinh doanh địa phương, các quy định pháp lý, và xây dựng mối quan hệ đối tác tin cậy là yếu tố then chốt. Chính phủ các nước Ả Rập cũng đưa ra nhiều chính sách hỗ trợ tài chính và pháp lý, đặc biệt tại các khu thương mại tự do, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư.
Chúng tôi khuyến khích các doanh nghiệp Việt Nam hãy mạnh dạn tìm hiểu và khám phá những cơ hội quý giá này. Hãy chủ động kết nối, tham gia các diễn đàn, hội chợ để nắm bắt thông tin và xây dựng mạng lưới.
Để tìm hiểu sâu hơn và nhận được sự tư vấn cụ thể cho kế hoạch giao thương Việt Nam – Ả Rập của bạn, đừng ngần ngại liên hệ với các chuyên gia tư vấn kinh doanh hoặc tham dự các sự kiện xúc tiến thương mại sắp tới. Cánh cửa hợp tác với thế giới Ả Rập đang rộng mở, và đây chính là thời điểm để doanh nghiệp Việt Nam nắm bắt lấy vận hội.
Câu hỏi thường gặp
1. Những lưu ý quan trọng nhất về văn hóa khi kinh doanh tại các nước Ả Rập là gì?
Khi kinh doanh tại các nước Ả Rập, điều quan trọng hàng đầu là tôn trọng Hồi giáo, vì tôn giáo này ảnh hưởng lớn đến đời sống và kinh doanh. Cần lưu ý lịch các buổi cầu nguyện, tránh tháng Ramadan nếu có thể. Việc xây dựng mối quan hệ cá nhân và sự tin tưởng được người Ả Rập đánh giá cao, vì vậy hãy dành thời gian tìm hiểu đối tác. Kiên nhẫn trong đàm phán, ăn mặc lịch sự kín đáo, và chú ý đến các nghi thức chào hỏi, trao danh thiếp (bằng tay phải) cũng là những yếu tố cần thiết.
2. Các lĩnh vực nào được xem là hứa hẹn nhất cho doanh nghiệp Việt Nam đầu tư tại UAE?
UAE mang đến nhiều cơ hội đầu tư hấp dẫn, đặc biệt trong các lĩnh vực như năng lượng tái tạo (nhất là năng lượng mặt trời), công nghệ cao (AI, IoT, Fintech), đổi mới sáng tạo (thành phố thông minh), công nghệ xanh và bền vững, và chế biến thực phẩm nông sản theo tiêu chuẩn Halal. Chính sách cởi mở, cơ sở hạ tầng vượt trội và vị thế trung tâm tài chính, thương mại của UAE, cùng các ưu đãi tại khu thương mại tự do là những yếu tố thuận lợi.
3. Thủ tục xuất khẩu thực phẩm Halal sang Saudi Arabia có yêu cầu đặc biệt nào không?
Có, xuất khẩu thực phẩm Halal sang Saudi Arabia đòi hỏi giấy chứng nhận Halal bắt buộc. Giấy chứng nhận này phải được cấp bởi một tổ chức chứng nhận Halal uy tín, được công nhận bởi cơ quan có thẩm quyền của Saudi Arabia (ví dụ: SFDA). Sản phẩm phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của luật Hồi giáo trong quá trình sản xuất và chế biến, không chứa thành phần cấm (Haram). Ngoài ra, cần chú ý các yêu cầu về nhãn mác (thường có tiếng Ả Rập) và các chứng từ nhập khẩu khác theo quy định.
Doanh nghiệp Việt Nam có thể tìm kiếm sự hỗ trợ từ nhiều nguồn. Thương vụ Việt Nam tại các nước Ả Rập là đầu mối quan trọng cung cấp thông tin thị trường, kết nối và tư vấn. Đại sứ quán Việt Nam, các Phòng Thương mại và Công nghiệp địa phương (như Dubai Chamber), các hiệp hội doanh nghiệp cũng là nguồn thông tin hữu ích. Đối với hỗ trợ chuyên sâu, các công ty tư vấn luật, thuế, thành lập doanh nghiệp có kinh nghiệm tại thị trường Ả Rập có thể giúp đỡ. Về tài chính, nhiều quốc gia Ả Rập, đặc biệt UAE, có các chính sách ưu đãi đầu tư như miễn thuế tại các khu thương mại tự do.